W 40 ROCZNICĘ STRAJKU W WYŻSZEJ SZKOLE INŻYNIERSKEJ
3 min read
Uroczystości 40 – lecia Strajku Okupacyjnego w Wyższej Szkole Inżynierskiej w Radomiu zagospodarowały w piątek, 9 grudnia cały dzień. Program zawierał m.in. mszę okolicznościową, w gmachu Wydziału Transportu Uniwersytetu Techniczno – Humanistycznego będącego głównym miejscem historycznego protestu – panel dyskusyjny i spotkanie, wręczenie przybyłym uczestnikom strajku medali przez wojewodę mazowieckiego Konstantego Radziwiłła oraz złożenie kwiatów pod tablicą pamiątkową.
Strajk okupacyjny studentów i pracowników Wyższej Szkole Inżynierskiej był najdłuższym tego rodzaju protestem w okresie PRL. Uczestniczyło w nim kilkaset osób. Trwał od 26 października do 13 grudnia 1981 roku i nabrał ogólnopolskiego znaczenia. Został ogłoszony po nie uwzględnianiu przez władze WSI postulatów zgłaszanych przez legalnie organizacje – uczelnianą ,Solidarność” i Niezależne Zrzeszenie Studentów. Konflikt nasilił się gdy doszło do ponownego wyboru rektorem WSI płk. prof. Michała Hebdę w oparciu o ordynację kwestionowaną przez nowe organizacje. Postulat odwołania rektora zaliczanego do partyjnego ,,betonu” rozszerzył listę żądań zmierzających do demokratyzacji samorządu uczelni i jej autonomii. Wszystko to działo się w okresie umacniania się struktur ,,Solidarności”, które podjęły odważne działania praktyczne, wynikające z ustaleń porozumień zawartych w Gdańsku, Szczecinie i Jastrzębiu. Dla NSZZ ,, Solidarność” Ziemia Radomskiej bardzo ważne stało się domaganie się od władz rządowych odszkodowania należnego Radomiowi za represje, jakie dotknęły nie tylko uczestników protestu z 25 czerwca 1976 roku lecz także całe miasto oraz żądanie usunięcia ze stanowisk osób odpowiedzialnych za siłowe zlikwidowanie protestu, za osławione ścieżki zdrowia, areszty i wyroki sądowe. Doszło do rozmów ,,Solidarności” z przedstawicielami rządu, choć pozytywnych rezultatów nie przyniosły. Wszystko przerwał stan wojenny wprowadzony 13 grudnia 1981 roku.
Z materiałów historycznych i rozmów z uczestnikami protestu wynika, że pacyfikacja strajku w WSI nie była brutalna. Jej wykonawcy rozwieźli uczestników protestu autobusami do miejsc ich zamieszkania. W nocy z 12 na 13 grudnia internowany został jednak nauczyciel akademicki, Jan Rejczak jako wiceprzewodniczący NSZZ Solidarność Ziemia Radomska zagarnięty z mieszkania przy ul. Moniuszki. W pozostałe miesiące i lata stanu wojennego prześladowania dotknęły jednak wielu osób i rodzin.
Mówili o tym uczestnicy radomskiego strajku sprzed 40 lat, który czynnie poparło lub solidaryzowało się z nim ponad 70 krajowych uczelni. Radom stal się w pewnym sensie koordynatorem uczelnianego protestu w skali kraju. Obradowali w WSI rektorzy wyższych uczelni, przybyli z całej Polski. Napisano o radomskim strajku wiele wspomnień, wydano książki. Cenne materiały zostały zaprezentowane podczas uroczystości w dniu 9 grudnia. Oddział lubelski Instytutu Pamięci Narodowej wydał książkę pt. ,,Strajk radomski i nie tylko…”, Państwowe Archiwum Akt Nowych jest wydawcą kroniki strajku pracowników i studentów w Wyższej Szkole Inżynierskiej w Radomiu, zawierających wiele dokumentów pochodzących z archiwów domowych. Organizatorzy uroczystości dotarli m.in. do Jerzego Kośnika, autora strajkowych fotoreportaży. Przekazał im około 200 sztuk fotografii. Z kolei twórcą znaku Solidarności, jak też całego tytułu wydawnictwa jest Jerzy Janiszewski. Wykorzystał on w projekcie technologiczną ,,kratownicę” oraz liczbę 1981 namalowaną ,,solidarycą”. Michał i Wojciech Jakubiakowie przez 10 lat pracowali nad ,,przetłumaczeniem” na polski 758 tasiemek strajkowego teleksu, zapisanych kodem. Przejęli je po strajku i przechowali. Poczta Polska wydała okolicznościową kartkę, którą można było ostemplować datownikiem w jej budynku przy dworcu PKP w Radomiu.
Niezmiernie cenne materiały zawiera grudniowy 40 stronicowy numer specjalny ,,Kuriera Uniwersyteckiego”. Publikuje on listy uczestników strajku zawierające m.in. 300 nazwisk, dużo zdjęć archiwalnych oraz ich wspomnienia i refleksje, wśród nich Włodzimierza Dobrowolskiego przewodniczącego Niezależnego Stowarzyszenia Studentów na WSI i dużo zdjęć archiwalnych. Numer specjalny ,, Kuriera Uniwersyteckiego” otwierają publikacje rektora Uniwersytetu Technologiczno- Historycznego im. K. Pułaskiego w Radomiu prof. dr hab. Sławomira Bukowskiego honorowego patrona rocznicowej uroczystości (,,Walczyli o Nową Polskę”) i redaktora naczelnego Wojciecha Bielawskiego (,,Zawsze Pamiętamy”). (mk)
