KAZANÓW: KU PAMIĘCI BOHATERÓW
3 min read
3 lipca, podobnie jak od 1973 roku, w każdą pierwszą niedzielę tegoż miesiąca, mszą św. odprawioną przez ks. prob. Mariana Dybalskiego rozpoczęły się w Kazanowie oficjalne uroczystości ku czci patriotów poległych podczas II wojny światowej, wśród nich partyzantów Zgrupowania Batalionów Chłopskich ,,Ośka”, w którym walczyło wielu mieszkańców Kazanowa i okolic. Początki przygotowań do konspiracji w tej gminie sięgają już jesieni 1939 roku, kiedy to patriotycznie nastawieni młodzi mieszkańcy, zaczęli zabierać i przechowywać w ukryciu, zabrane z pól i lasów uzbrojenie, w tym karabiny i amunicję. Tak uzyskaną bronią dysponował chłopski oddział, zorganizowany już w 1940 roku. Był on zalążkiem wymienionego zgrupowania liczącego pod koniec wojny około tysiąca konspiratorów, prowadzących działalność głównie na dużych obszarowo ówczesnych powiatach iłżeckiego, opatowskiego, radomskiego i kozienickiego. Akcje zbrojne podejmowało ono także ma prawym brzegu Wisły oraz w Radomiu. Z zaangażowanych w działalność konspiracyjną pod koniec wojny nastolatków z rodzin związanych z BCH (obecnie już ponad 90-latkowie) funkcjonuje trzech: Mieczysław Wojtyniak z Kroczowa Mniejszego (jego waleczny brat Tadeusz Wojtyniak ,,Baca”- zginął), mjr. Stanisław Drab z Wilczego Ługu i Jan Więcaszek z Kowalkowa.
Pomnik Mauzoleum Żołnierzy i Dowódców Zgrupowania BCH OŚKA został odsłonięty w 1973 roku. Na cmentarzu parafialnym w Kazanowie znajduje się też pomnik ku czci polskich żołnierzy poległych we wrześniu 1939 roku. Na wschodnim skraju miejscowości jest też miejsce upamiętniające mord 16 Polaków zamieszkałych na terenie gminy i tyleż osób narodowości żydowskiej rozstrzelanych przez hitlerowców 18 marca 1942 roku Pamięć o bohaterach podtrzymują organizacje kombatanckie, władze samorządowe gmin i powiatów i mieszkańcy, szczególnie członkowie rodzin pomordowanych.. Jeden z nich Zbigniew Gołąbek, uczestniczył – w niedzielnej uroczystości z małżonką, także jako prezes Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych Okręg Radom i Zarządu ZOSP RP Mazowsza. Jego rodzice byli czynnymi partyzantami BCH, stryj gen. bryg. Władysław Gołąbek ps. Boryna przez cały okres okupacji dowodził oddziałami leśnymi zgrupowania ,,Ośka”. Ojciec-generała Wojciech Gołąbek ,,Spokojny” został zamordowany w kwietniu 1942 roku przed własnym domem w Kroczowie Mniejszym , tuż po masowej pacyfikacji przez hitlerowców Kazanowa i Karolina. Mauzoleum oddaje cześć innym bohaterom Zgrupowania BCH ,,OŚKA” m.in. kpt. Tadeuszowi Wojtyniakowi ,,Bacy”. Oddał on za Polskę życie w wieku niespełna 21 lat, ranny w rękę 27 sierpnia 1944 roku podczas niemieckiej obławy w lasach starachowickich. Kula uszkodziła tętnicę i doprowadziła do zakażenia krwi. Waleczny partyzant nie wyraził zgody na amputację poranionej ręki. Zmarł na partyzanckiej melinie zorganizowanej w młynie Langera pod Pakosławiem. Dh Zbigniew Gołąbek i dh Wiesław Sulima z gminnego Zarządu OSP w Iłży, odwiedzili 3 lipca miejsce gdzie najpierw został pogrzebany na skraju lasu, by chwilą zadumy przy pamiątkowym obelisku oddać hołd bohaterowi, którego 4-letnia walka w Zgrupowaniu BCH została opisana m.in. w książce pt. ,,Nie wiedział co to lęk’. Mauzoleum upamiętnia też postać współzałożyciela Zgrupowania Józefa Owczarka ps. Posępny z Chotyz, zamordowanego przez okupanta. Czci też rzecz jasna pamięć Władysława Sońty ps. Ośka, dowódcy Zgrupowania, wywodzącego się ze wsi Świesielice, gmin a Ciepielów oraz bardzo wielu podległych mu dowódców i partyzantów. Niedzielne uroczystości obrazują także załączone zdjęcia.
Gospodarzami i współorganizatorami uroczystości byli m.in. Teresa Pancerz – Pyrka wójt Gminy Kazanów z pracownikami UG, Paweł Kaca – wiceprzewodniczący Rady Gminy z radnymi, strażacy OSP z komendantem gminnym dh Stanisławem Dębskim, Aneta Szmit – dyrektor Zespołu Placówek Oświatowych w Kazanowie z uczniami, Zarząd GKS Iłżanka z prezesem Zbigniewem Owczarkiem i jego zastępcą Jakubem Królem. Można o tym przeczytać w wydaniu papierowym aktualnego, 223 wydania Tygodnika Radomskiego w Gminach i Powiatach (MK)
